Diëten, gezond leven en het nastreven van een gezond gewicht: het lijkt wel een religie geworden in onze maatschappij. Alles moet strak, fit en mager. En als je niet gezond leeft of geen gangbare maat hebt, krijg je het gevoel dat je niet meetelt, omdat je dit niet goed doet. Zo kan onze cultuur je de boodschap geven dat je niet goed genoeg bent. In het westen hebben we het slankheidsideaal, en door onze dieetcultuur zijn voornamelijk vrouwen eigenlijk hun hele leven op dieet. Dat is toch niet normaal? Laten we daar vanaf nu mee stoppen. Hoe? De eerste stap heb je al gezet door dit blog te lezen 🙂.
Diëten en eetregels
Hoewel ik zelf nooit specifieke diëten heb gevolgd, heb ik mezelf wel altijd veel eet- en leefregels opgelegd (en die zijn samen ook een soort dieet):
- ik moest altijd slankmakende kleding van mezelf aan
- ik mocht alleen iets lekkers eten in het weekend
- ik moest altijd calorieën tellen
- een tijdlang woog ik ál mijn eten af, ook nootjes (per stuk!)
- sporten deed ik om calorieën te verbranden, niet voor mijn plezier
- ik vond dat ik etentjes moest afslaan, omdat het me tegenstond om al die calorieën naar binnen te werken (hier heb ik af en toe nog wel eens last van)
- op feestjes weigerde ik altijd taart (want: calorieën. Overigens vind ik de meeste taart trouwens niet eens niet lekker en zeg ik dat nu gewoon).
Eten voelde voor mij niet meer als een vrije keuze en het ging mijn leven behoorlijk beheersen. Ik weet nog wel dat ik op een gegeven moment heel slank was geworden door al die calorierestrictie (dit was meer dan 15 jaar geleden) en dat gaf me echt een kick. Gelukkig ben ik hier (met een beetje hulp) heel anders over gaan denken, want ik stormde op een linke eetstoornis af.
De invloed van je verleden op je zelfbeeld en je ideeën over diëten
Deels krijgen we ons zelfbeeld en onze ideeën over eten natuurlijk mee vanuit onze jeugd en hoe onze ouders met onszelf en met eten omgingen. Heb je vroeger geen veilige hechting ervaren, dan kun je daar je hele leven last van houden. Doordat je bijvoorbeeld een laag zelfbeeld hebt gekregen, weinig zelfvertrouwen hebt en jezelf nooit goed genoeg vindt. Je volgt daardoor misschien steeds een dieet omdat je denkt dat je anders niet goed genoeg bent. Was je moeder altijd op dieet? Dan kreeg je dit al van jongs af aan mee: je bent niet goed zoals je bent, dus je moet op dieet.
Maar… je bent wél goed genoeg zoals je bent! Dit gevoel heb je misschien niet altijd. Maar waarom zou je niet goed genoeg zijn?Je bent gewoon een mens, met al je kwaliteiten, dromen en wensen. Het gaat erom wat jíj van jezelf vindt. En je kunt veel meer zelf bepalen dan je misschien denkt.
Het diëten voor altijd loslaten
Als je een keer of regelmatig op dieet bent geweest om af te vallen, weet je waarschijnlijk wel dat diëten op de langere termijn niet werken. In dit blog leg ik uit dat ze zelfs schadelijk kunnen zijn. Wat zouden voor jou redenen zijn om het diëten helemaal los te laten? Voor altijd? Het is handig om hier eens over na te denken. Zo wordt het voor jezelf heel helder dat ze voor jou niet werken en dat je er écht niet meer aan hoeft te beginnen. Dat kan een enorme opluchting zijn! Nooit meer op dieet. Wat heerlijk, je kunt je weer gewoon op andere, echt leuke dingen richten. Onderstaande vragen helpen je in dit proces:
- Wat zijn jouw gedachten en opvattingen over gewichtsverlies in het algemeen?
- Wat zijn je opvattingen over je eigen gewichtsverlies?
- Kloppen deze opvattingen denk je?
- Waar komen deze opvattingen vandaan? Welke oorsprong hebben ze?
- Hoe denk je dat jouw leven verandert als je blijft proberen gewicht te verliezen?
- Hoe hebben je opvattingen over gewichtsverlies je beïnvloed?
- Heb je sommige aspecten van je leven ‘on hold’ gezet totdat je gewicht hebt verloren? Zoals het solliciteren op een baan, het krijgen van een relatie of bepaalde activiteiten?
Met deze vragen krijg je wat meer inzicht in jouw ideeën en opvattingen over afvallen en over je gewicht. Natuurlijk is het nu niet zo dat je hierdoor nooit meer op dieet gaat. Daarvoor kunnen je opvattingen te hardnekkig zijn. Daarom is het belangrijk om je gedachten hierover uit te dagen en er helpende gedachten tegenover te zetten. Zodat je uiteindelijk een stuk milder naar jezelf toe bent en jezelf leert accepteren, álle aspecten die jou jou maken.
“Iedereen vindt mij dik”: hoe kom je van dit soort gedachten af?
Blijven vasthouden aan die fantasie van gewichtsverlies, dus denken dat je dat ‘ideale’ gewicht wel kunt behalen, kan ervoor zorgen dat je vast blijft zitten in de dieetmentaliteit. Zélfs als je niet van plan bent om te gaan diëten.
Eén van de oplossingen is om saboterende gedachten over jezelf en over eten om te buigen in gedachten en acties die je verder helpen. Daarover gaan de volgende oefeningen:
Oefening 1: saboterende gedachten herkennen
Hierboven noemde ik al een paar eetregels die je jezelf zoal kunt opleggen. Die eetregels kwamen voort uit saboterende gedachten over mezelf. Zoals:
- Iedereen vindt mij dik.
- Toch weer de hele zak chips opgegeten, ik kan ook niks.
- Ik moet nóg beter mijn best doen.
- Dit schiet voor geen meter op, ik mag vanaf nu nooit meer snoepen.
- Ik wil wel veranderen, maar het lukt toch niet. (Dit is ook een saboterende gedachte, je plaatst jezelf in de slachtofferrol. Ja, het is soms klote als iets niet lukt, maar je hebt er echt niks aan om zo te denken. Weg met die gedachte dus!)
Als je dit zo leest, kun je je wel voorstellen dat dit soort gedachten je niet vooruit helpen. Hoe kun je deze saboterende gedachten vervangen door gedachten die je wél verder helpen? De volgende oefening kan je daarbij helpen.
- Schrijf alle saboterende gedachten die je hebt op. Misschien lukt je dat eerst niet, dat kan. We zijn ons vaak niet (meer) bewust van dit soort gedachten omdat ze zo snel en automatisch in ons opkomen. Probeer er de komende dagen op te letten en schrijf ze op zodra je eraan denkt.
- Schrijf er ook bij op waarom je die gedachte had of hebt.
- Ga ze vervolgens bij langs en bedenk: heeft deze gedachte mij geholpen? Welke positieve dingen heeft de gedachte me opgeleverd? Heb ik er een fijnere relatie met eten door gekregen? Heb ik er überhaupt een fijner leven door gehad?
Nee? Tijd om die saboterende gedachten los te laten dus 🙂. Hoe doe je dat dan? Door jezelf de vragen bij punt 3 te stellen en ze écht eerlijk te beantwoorden. Zo zet je een eerste stap.
Oefen dit ook in gesprek met andere mensen. Vraag bijvoorbeeld of een ander jou erop attent wil maken als je zo’n gedachte uitspreekt. Dan kun je eventueel ook samen een helpende gedachte ervoor in de plaats bedenken, daarover gaat namelijk de volgende oefening.
Oefening 2: helpende gedachten denken
Je bent je nu bewuster van je negatieve of saboterende gedachten. Stel jezelf de volgende keren dat ze in je hoofd opkomen de volgende vragen, bijvoorbeeld als je overdag veel hebt gesnoept of een eetbui hebt gehad en ‘s avonds denkt: ‘Waarom heb ik dat nou gedaan, mijn hele dag is verpest, ik kan ook niks’:
Vraag jezelf:
- Kloppen deze gedachten wel met de werkelijkheid? Met de feiten zoals ik ze ken? Met het voorbeeld hierboven: Is je dag echt helemaal verpest? Er gingen vast veel dingen goed. En kun je echt helemaal niks? Daar geloof ik niks van, er zijn genoeg feiten die dit weerspreken.
- Helpen deze gedachten mij vooruit? Helpt het je vooruit om te denken dat je dag verpest is? Nee, daar voel je je alleen maar ellendiger door. En dat je niks kan? Nee, daar kom je ook geen steek verder mee.
- Welke gedachte helpt mij wél vooruit? Kijk, dat begint erop te lijken! Een gedachte die je in dit voorbeeld wel vooruit helpt is bijvoorbeeld: ‘Ok, ik heb meer gesnoept dan ik wilde. Maar ik vond het moeilijk om de taart van de collega te weigeren (of om de zak chips thuis te weerstaan, vul in wat op jou van toepassing is). Ik ga een plan maken wat ik in een lastige situatie kan doen zodat ik een volgende keer weet wat ik wil doen.’
Door deze oefening regelmatig te doen (plan het desnoods in je agenda en oefen met een situatie die al eens is voor gekomen), zorg je ervoor dat nieuwe, helpende en steunende gedachten steeds meer automatisch in je opkomen. Maar daarvoor moet je ze wel blijven herhalen, anders worden ze niet automatisch. Veel hiermee oefenen is dus belangrijk.
Bedenk hierbij ook wat je tegen een goede vriend of vriendin zou zeggen (echt zo’n cliché-tip, maar hij werkt wel). Dan zou je waarschijnlijk ook niet zo kritisch zijn en hoge eisen stellen. Zodra je jezelf met meer liefde en mildheid gaat behandelen, wordt het rustiger in je hoofd rondom eten.
Je bént niet je gedachten
En bedenk ook: je hebt die gedachten, maar je bént ze niet. We denken ontzettend veel dingen op een dag, maar heel veel is gewoon onzin en daar hoef je totaal geen aandacht aan te besteden. Stel je maar eens voor dat we bij elke gedachte van die gedachteballonnetjes (zoals in strips) boven ons hoofd zouden hebben als we op straat lopen. Het zou zwart zien van de ballonnen, die kun je echt niet allemaal serieus nemen!
Neem de tijd
In het begin zul je misschien nog een tijd merken dat je wel gedachten hebt over je gewicht en misschien tóch weer een dieet wilt proberen, bijvoorbeeld als je een eetbui hebt gehad of na een vakantie waarin je voor je gevoel te veel hebt gesnoept.
Dit soort regels en gedachten hebben zich vaak helemaal in je hoofd genesteld en zijn dus ook niet zomaar weg. Ze vervagen door nieuwe gedachten te oefenen die na verloop van tijd door oefening automatisch in je opkomen.
Ik merk zelfs nu af en toe nog wel dat ik op calorieën zit te letten, terwijl de periode dat ik per se wilde afvallen echt achter me ligt. Het blijft soms gewoon een aandachtspunt, maar in het algemeen eet ik eigenlijk waar ik zin in heb, heb ik weer veel plezier in alle dagelijkse dingen en kan ik genieten van eten zonder vervelende bij-gedachten. Trap er niet in en stap niet weer in zo’n dieet. Doe in dat geval deze oefeningen weer.
Video’s en oefeningen om weer meer plezier in eten en in je leven krijgen
Als je het fijn vindt om hier hulp bij te hebben, neem dan eens een kijkje bij mijn online cursus Gezond leven en emotie-eten aanpakken (de eerste les kun je gratis doen, zonder je aan te melden of je e-mailadres achter te laten en zo’n stomme nieuwsbrief te krijgen 😉). Hierin leer je stap voor stap om weer te genieten van eten en diëten los te laten. Ik denk dat iedereen, hoe je ook in elkaar zit, een evenwichtig eetpatroon kan bereiken én vast kan houden. Niemand is geboren om op dieet te gaan, en iedereen verdient het om een fijn leven te hebben en géén zorgen te hebben over eten of over je uiterlijk!
Je bent goed zoals je bent. Wat zeg ik, you rock!
Liefs, Femke